Kraak een Keurmerk

“Wij vissers zijn ontzettend actief op zee, maar niet aan wal. Dus we zijn onzichtbaar terwijl belangengroepen het publiek bespelen met generalisaties en halve waarheden. Vervolgens kan de politiek met één pennenstreep een hele groep vissers afschrijven. Wij willen het conflict niet opzoeken, maar we moesten wel voor onszelf en ons beroep opkomen. Dat begon met certificering van duurzame Waddenvisserij met Waddengoud, in samenwerking met vogelbescherming en Waddenvereniging. Maar dat de traditionele Wadvisserij erkend 'goed' is, maakt als je niet oppast andere visserijen automatisch slecht. Terwijl je duurzaam kan vissen met elk vistuig, het ligt aan je gedrag. En dat laat zich moeilijk vangen in de afvinklijstjes van keurmerken. Daarom hebben we Goede Vissers opgericht.”

Sluit Je Systeem

“Omdat vishandelaren destijds (2006) niet zaten te wachten op vis met een keurmerk, dreigden ze onze Waddengoud-vis niet meer te kopen. Toen zijn we zelf met de verkoop bezig gegaan, eerst op de Noordermarkt in Amsterdam. Later hebben we dat doorgepakt naar de boerenmarkt in Utrecht. Daarnaast openden we een informatiepunt met simpel eten, ‘t Ailand in Lauwersoog. Nu werken we van het net tot het bord en we gebruiken echt alles; wat overblijft van de markt gaat in de pan in Lauwersoog of in de soep en de rest roken we op maandag om te bewaren. Alleen de schubben, het enige dat we nu niet gebruiken, zou je nog kunnen frituren. Daar moet ik nog eens aan beginnen. Door die hele keten te beheersen, vang ik meer geld en minder vis”. 

Wees Liever Lui

“Een goede schipper is een luie schipper, dat leerde Barbara ooit van haar schipper. Wij willen geen ondermaatse vis vangen vanuit principe. Maar het is ook gewoon heel veel extra werk. Je moet dus afleren om volle netten te willen, al voelt dat als visser soms tegennatuurlijk. De mazen in onze netten zijn twee keer zo ruim als toegestaan, zodat alle kleine vis eruit kan. Harders bijvoorbeeld, die zijn pas paairijp na dertien jaar. Dus die wil je lang laten zwemmen. En bovendien, aan een grote vis heb je net zoveel werk als een kleine, dus die heb ik liever. Ik ben ook een luie schipper…”

Houd Het ‘Humaan’

“Ik ben visser, met een bloedhekel aan oude vis. Uitzonderlijk goede kwaliteit vis vind je altijd bij vissers die het goed willen doen. Maar met respect en liefde omgaan met je product kost tijd, maar dat is de liefde voor je vak. Wij gebruiken nu de Ikejime techniek bij zeebaarzen. Dat is gaaf joh, daar blijft die vis nog veel mooier en verser van. En bovendien, daarmee kan ik een vis in minder dan een seconde hersendood maken. Dat vind ik een fijn idee, want dat is het meest humaan, als je het zo kan noemen. Kijk, eigenlijk is het natuurlijk onzin, want we noemen het humaan omdat alleen mensen er iets van vinden. Een zeehond die een halve vis afhapt omdat hij honger heeft en de rest laat liggen, die vindt er helemaal niks van”. 

Denk Diep Na

“Ken je die grap van die twee planeten die elkaar tegenkomen? ‘He!’ zegt de één, ‘wat zie jij eruit’. ‘Ja, vertel mij wat’, zegt de ander, ‘ik heb last van homo sapiens’. ‘Oh, das balen, maarja, dat gaat zo weer over…”

“Hoe is er plek voor Homo Sapiens in de toekomst? Dat is een discussie die we niet genoeg voeren. Ik denk er veel over en hoop echt dat die plek er is. En het liefst tamelijk comfortabel. Maar men heeft het nooit over zichzelf, altijd over duurzaamheid in het algemeen. ‘Het milieu’ en ‘de natuur’. Maar ook die vinden helemaal nergens iets van. We leggen allemaal de verantwoordelijkheid buiten ons zelf. Net als met religie. ‘God is daar’. Nee, God is hier, in ons en in alles. En die vindt ook helemaal niks. Wij vinden wat. En zo heb je het steeds over dingen die er niet toe doen.”

Durf Dromen Te Delen

“We leefden onze principes, maar op een gegeven moment leefden onze principes ons. In 2006 zaten we er even helemaal doorheen en werden we naar Terra Madre gestuurd, de tweejaarlijkse wereldwijde Slow Food bijeenkomst in Turijn. We reden erheen in onze geleende bus die nog door Herman Brood was beschilderd op de ADM werf. Ik heb daar drie dagen lopen janken [van geluk, red.]. Het was gigantisch groot! We hadden wat gerookte harders mee en een postertje, daar voor zocht ik een plekje en we deelden wat vis uit. Ik ging naar een of andere workshop en toen ik terugkwam hing daar opeens nog een poster, van de wilde zalmvissers in Alaska. Ons hoekje werd een vissersmagneet, het werd groter en groter en we deelden dagenlang onze kennis en ideeën met een groep vissers van over de hele wereld. Toen wisten we dat we niet alleen waren en sindsdien helpen en inspireren we elkaar”. 

Peil De Politiek

Barbara werkte eerst als adviseur voor agrarische natuurverenigingen en was altijd druk met natuur, landschap en landbouw en de daarbij horende regelingen én tegenstrijdige wetten. Toen Natura 2000 kwam was dat haar focus maar als Wadvissers hadden wij daar ook mee te maken. En in de Wadvisserij was er niemand om a) die ambtelijke taal te begrijpen, b) te pareren en c) daar juist op te reageren. Dus Barbara nam ontslag en ging aan de slag voor de traditionele Wadvisserij. Want het gaat niet alleen om ons. Vissers worden beschuldigd van de achteruitgang en krijgen allerlei beperkingen opgelegd. Maar elke keer als jij je kleren wast komen jouw microplastics in mijn water. Dat zit inmiddels in alles, heerlijk! De natuur wreekt zich wel. Bovendien, wat wij aan vis onttrekken hier is geknoei in de marge. En toch moeten wij opdonderen, maar daar zitten hele grote belangen achter. En wij hebben helemaal niemand in Den Haag en in Brussel, die ons vertegenwoordigd en al die beleidsmakers constant fêteren op eten en dat soort streken. Daar zou een 20 jaar celstraf op moeten, want 12.000 van die lobbyisten in Brussel, die bepalen de besluitvorming. 

Verkoop Geen Kweek

“Bij ons op de kraam is geen kweekvis te vinden. Wereldwijd is bijna 40% van alle vis uit zee bestemd voor veevoer én vissenvoer. En vegetarische vissen zoals harder, waar wij op vissen, doen er f*cking hell dertien jaar over voordat ze een kilo zwaar zijn. Ik denk wel eens over na over kweek, want je bent wel schatplichtig als je vis onttrekt. Dus hoe krijg je die sneller terug? Kweken zou kunnen, bij de Eemshaven bijvoorbeeld, daar wordt flink gestookt bij de energiecentrale. In dat warme water kunnen de babyharders goed overleven. Daarna laat je ze ‘lopen’, in de hoop dat die beesten het zo lekker vonden bij je dat ze terugkomen en weer komen paaien. Dat zou een ultieme vorm zijn, ik wil het zo natuurlijk mogelijk doen. Want als wij als mensheid de hele tijd het milieu, de morphologie, en god-mag-ik-het-weten veranderen aan de kustzee, moeten we misschien toch ook ergens compenseren. Maar welke problemen veroorzaak je dan weer? Misschien kan de natuur zich het beste zelf redden. De mooiste viskwekerij, blijft de zee”.  

Maak De markt

“Match the market to the catch, not the catch to the market. Dat was echt een kernzin van onze internationale lessen. Dat lukt hier op de markt, want je kan het uitleggen. Een voorbeeld? Het zeewater wordt warmer en dat heeft ook leuke kanten. Ik mag het zeggen, ik woon buitendijks. De Zeebaars doet het nu heel goed, rode poon, rode mul, inktvis, en zelfs octopus begint voorzichtig te komen. En Zeebrasem - dorade, sardines. Maar, wat zijn we kwijt - botjes, wijting, schol, kabeljauw, schelvis, koolvis. In de winter kwamen die wel hierheen, nu niet meer. Ik vang mooie vis hoor, nog steeds. Maar vis zoekt zijn eigen temperatuursoort op. Dat geldt ook de vis bij de evenaar. Door ons wereldwijde netwerk weet ik dat alles vertrekt naar noord of zuid, dus de vissers op de evenaar zijn de lul.” 

Het laatste gebod is voor de klant:

Laat Je Vaak Verrassen

“80% van de vraag gaat over 10% van de vissoorten. Dus je bent mijn held als je ‘bijvis’ uitzoekt op de kraam. Vraag wat er vandaag leuk is! Laat je verrassen. Mensen willen altijd zalm en kabeljauw, dat is een saai riedeltje. Want die steenbolken, die zijn ook heel lekker. Bijvangst doe ik niet aan, wij noemen het ‘bijvis’. Maar je kan ook lekker zalm - wilde, van onze vrienden in Alaska - en kabeljauw eten, af en toe. En leer een oester eten. Vooral als je dat doodeng vindt. Moet je echt een keer doen!”

Zaak: TS31 Internos | De Goede Vissers | Amsterdam & Utrecht & Lauwersoog

Illustratie: Menah Wellen